NAGRADA
24.05.2023.
STAR Centar izuzetnih vrednosti za bihejvioralna istraživanja u psihologiji Filozofskog fakulteta u Novom Sadu dobitnik je nagrade „Nikola Rot“ koju Društvo psihologa Srbije dodeljuje za naročiti doprinos institucija i organizacija u promovisanju psihološke nauke i struke. STAR Centar je 2022. godine akreditovan od strane Ministarstva nauke, tehnološkog razvoja i inovacije Republike Srbije kao centar izuzetnih vrednosti. Ovo je prvi i jedini centar izuzetnih vrednosti u oblasti društvenih nauka u Srbiji i jedini centar u Srbiji u kojem se sprovode istraživanja iz bihejvioralne genetike, uključujući prvu blizanačku i epigenetičku studiju na ljudima. Registar blizanaca koji je osnovan u okviru STAR centra trenutno obuhvata oko 3600 blizanaca, članova njihovih porodica i članova porodica s decom koja nisu blizanci, a koje pružaju doprinos razvoju naučnih istraživanja važnih psiholoških feneomena. Važnost bihejvioralne genetike za razvoj psihologije kao struke ogleda se u uvođenju najnovijih rezultata istraživanja o odnosima nasleđa i sredine u različite aspekte psihološke delatnosti ali i edukaciju najširih slojeva društva o činiocima koji utiču na mentalno zdravlje.
Članovi STAR Centra su pokrenuli prvi projekat otvorene nauke u Srbiji, pod nazivom BEOPEN, u kom su učestvovali svi državni univerziteti i Ministarstvo prosvete, nauke i tehnološkog razvoja RS i koji je rezultirao kreiranjem Nacionalnog portala otvorene nauke (
https://open.ac.rs/) i nizom institucionalnih repozitorijuma za otvoreni pristup rezultatima naučnog rada. Ove aktivnosti direktno doprinose većoj vidljivosti i dostupnosti naučnih istraživanja, budući da omogućuju svim ljudima slobodan uvid u najvažnija naučna dostignuća. Pored toga, STAR Centar već niz godina uređuje kolekciju upitnika (
http://star.ff.uns.ac.rs/upitnici.php) na srpskom u javnom domenu, čime se olakšava pristup otvorenim upitnicima svim istraživačima u zemlji.
Članovi STAR Centra su prvi u Srbiji pokrenuli projekte građanske nauke, koji imaju za cilj da kroz saradnju naučnika i volontera odgovore na važne naučne probleme, otvarajući nauku za društvo i sve građane. Tokom pandemije korona virusa, članovi STAR Centra su sproveli prvo istraživanje o psihološkim reakcijama na pandemiju (
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2020.02133/full), koji je kao projekat građanske nauke okupio 1526 ispitanika koji su svakodnevno učestvovali u studiji. Projekat i njegovi rezultati su bili promovisani u najvažnijim medijima, ukazujući na važnost psihologije kao nauke i kao struke za zdravlje stanovništva ( npr. Glas Amerike, TV Prva i sl.). Članovi STAR Centra su autori prvog Vodiča za građansku nauku u Srbiji (
http://star.ff.uns.ac.rs/genius/vodic_za_gradjansku_nauku.pdf) koji pruža sve neophodne informacije za sprovođenje projekata građanske nauke i koji treba da ohrabri građane da se aktivno uključe u naučna istraživanja, kao da ih sami iniciraju.